Van visie tot realisatie
Sinds de officiële start van GROHW in 2020 lijkt de gedachte achter een decentraal waterstofnetwerk alleen maar logischer te worden. Een complete keten van lokale opwekking en lokale toepassing tot transparante exploitatie klinkt voor de hand liggend, maar zoals bij veel grote innovaties ging daar een lange zoektocht aan vooraf. Bij Witteveen+Bos zette Fenna van de Watering in 2018, samen met Raphaël van der Velde, de eerste stappen in de spreekwoordelijke reis van 1000 mijl.
Waterstof als nieuw platform
Vanuit haar scheikundestudie en promotie op het thema Energieopslag werkt Fenna als ‘waterstof-enthousiast’, zoals zij het zelf noemt, bij raadgevend ingenieursbureau Witteveen+Bos in de business unit Energiesystemen. Toen zij 4,5 jaar geleden met Raphael als leidinggevende het onderdeel Waterstof opzette, moest dit vrijwel vanaf de grond opgebouwd worden. Fenna: “Toen ik hier begon, hadden wij nauwelijks projecten in waterstof. Inmiddels hebben we een mooi portfolio opgebouwd, waar GROHW een schitterend voorbeeld van is. Ik ben gespecialiseerd in waterstof en groepsleider Innovatie Duurzame Gassen, wat breder ligt dan waterstof, denk bijvoorbeeld ook aan groene zuurstof of CO2.”
Groeiproces van GROHW
“Vanuit Witteveen+Bos zijn Raphaël en ik gaan zoeken naar wat en hoe wij als bedrijf meerwaarde konden bieden op het gebied van waterstof. We zijn met heel veel mensen gaan praten via allerlei netwerken om te kijken wat voor vragen er leefden en welke bruggen er te slaan waren. Initieel wilden wij een samenwerking aangaan met een startup die een concrete toepassing in waterstof had, zodat wij de techniek snel konden laten zien en daarvan konden leren. Daarvoor hadden wij de veerpont bij Deventer als demonstratieproject op het oog, maar voor ons als systeemintegratoren bleek al snel dat de toepassing alleen niet genoeg was: je hebt ook productie van groene waterstof nodig. Liefst lokaal zodat je zo min mogelijk transport en distributie nodig hebt, wat op zich al een hele innovatie vereist. Zo zijn wij weer met verschillende partijen gaan praten en is de visie van een compleet waterstofnetwerk ontstaan. Het pontje over de IJssel is gaandeweg vervangen door de toepassingen die wij in de Gasfabriek met de live pilot demonstreren.”
Maatschappelijke waarde
De maatschappelijke bijdrage van GROHW overstijgt de techniek waar nu natuurlijk veel aandacht voor is. Door het lokale systeem over de gehele waardeketen krijgt een regio zelfbeschikking over een essentiële factor voor welzijn en welvaart: groene energie. Naast Deventer zijn er steeds meer steden die met verstopping van de grote elektriciteitsnetwerken (netcongestie) te maken hebben. Dit zal alleen maar meer worden, gezien de explosieve inzet van zon- en windenergie door burgers en bedrijven, maar ook door de doelstellingen in de RES vanuit de Gemeente. GROHW biedt een bouwsteen om de toenemende netcongestie tegen te gaan met lokale opwek, uitwisseling en gebruik. Fenna: “GROHW komt voort uit het streven naar maatschappelijke waarde bij Witteveen+Bos. Wat wij hiervan leren, leggen wij vast in een Blueprint met als doel om herhaling op andere plaatsen in de wereld sneller en effectiever te laten plaatsvinden. De ontwikkelingsfase kan dan veel sneller, efficiënter en daarmee goedkoper!”
Innovatieve roller coaster
Na een intensieve fase van 1,5 jaar lukte het Fenna en Raphaël om de benodigde partners in de keten bij elkaar te krijgen: “Wij hadden echt zo hard gewerkt om het van de grond te krijgen dat toen de Asfaltcentrale als eerste zei: ‘Wat ons betreft doen wij mee’ de tranen bijna in de ogen schoten. Eindelijk hadden wij steun! Hiermee konden wij ook andere onmisbare partners binnenhalen. Begin 2020 kregen wij regionale subsidie toegekend en moesten wij onze visie gaan waarmaken. Toen bleek echt hoe complex alle onderlinge afhankelijkheden in het systeem waren. Leveringszekerheid, kosten, verbruik, locatie, duurzaamheid – en niet te vergeten veiligheid en vergunningen – hebben elk een impact op de haalbaarheid van je systeem. Zo blijkt transport over weg de kosten op te jagen, helemaal als door de wetgeving waterstof niet overal vervoerd mag worden en je dus een omweg moet maken. Als je dan de waterstofproductie dichtbij de gebruikers brengt, heb je weer met vergunningen en beschikbare ruimte te maken”, aldus Fenna
Live in Deventer
Het project verliep zo succesvol dat in 2021 Europese subsidie werd verstrekt voor de vervolgfase: GROHW 2. In de herfst dit jaar gaat het waterstofnetwerk live in Deventer. Wat Fenna betreft komt de derde fase dan al in zicht: “GROHW 2 is de demonstratie van het concept. Die is onmisbaar om de stap naar GROHW 3 te maken: een waterstofsysteem op Megawattniveau geschikt voor industrie en mobiliteit. Terugkijkend vind ik dat wij als partners echt van elkaar geleerd hebben. Vooral omdat de werkelijkheid veel complexer is dan je beseft. Ik ben heel benieuwd naar de live-demonstratie, maar ik weet zeker dat we hiermee een uitstekende springplank naar de volgende fase hebben!”
Lees meer artikelen over GROHW
Op de hoogte blijven? Schrijf je in voor de GROHW Nieuwsbrief
